ನನ್ನ ಕಳೆದ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ, ೧೯೫೭ರ ಅಕಾಡೆಮಿ ಅವಾರ್ಡ್ನಲ್ಲಿ ಮದರ್ ಇಂಡಿಯಾ ‘ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿದೇಶಿ ಚಲನಚಿತ್ರ‘ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಭಾರತದ ಅಧಿಕೃತ ಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿದ್ದನ್ನು ಹೇಳಿದ್ದೆ. ಇದು ಈ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆಸ್ಕರ್ ನೀಡುವ ಕೇವಲ ಎರಡನೇ ಬಾರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಅಕಾಡೆಮಿ ಅವಾರ್ಡ್ ಸಮಾರಂಭಗಳು (ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ “ಆಸ್ಕರ್“) ಜಗತ್ತಿನ ಎಲ್ಲೆಡೆಯ ಸಿನೆಮಾಗಳನ್ನು ನೋಡಿ, ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡುವಂತಹ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲ. ಇವು ಮೂಲತಃ, ಭಾರತದ ಫಿಲ್ಮ್ ಫೇರ್ ಅವಾರ್ಡ್ ತರಹದ, ಔದ್ಯಮಿಕ ಸಮಾರಂಭಗಳು. ಹಾಲಿವುಡ್ಗೆ ಸ್ವಪ್ರಶಂಸೆಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿ ಸಿನಿಮಾಗಳ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಸಿಗುವ ಅವಕಾಶ.
೧೯೨೯ರಲ್ಲಿಯೇ(ಅಕಾಡೆಮಿ ಅವಾರ್ಡ್ ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ವರ್ಷ) ಅಮೇರಿಕ ವಿದೇಶಿ ಪೈಪೋಟಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗರೂಕವಾಗಿತ್ತು. ಅಂದಿನ ಜರ್ಮನಿಯ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡೇ, Ernst Lubitsch ಮತ್ತು Friedrich Wilhelm Murnau ಸೇರಿದಂತೆ , ಹಲವು ಜರ್ಮನ್ ನಿರ್ದೇಶಕರನ್ನು ಆಕರ್ಷಕ ಕಾಂಟ್ರಾಕ್ಟ್ಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಅಮೇರಿಕಕ್ಕೆ ಸೆಳೆದುಕಂಡಿತ್ತು. ಮುರ್ನಾವ್ ಯುಎಸ್ನಲ್ಲಿ ಸನ್ರೈಸ್(೧೯೨೭) ಎಂಬ ಅದ್ಭುತ ಸಿನೆಮಾವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದರು (ಮೂಕಿ ಚಿತ್ರಗಳ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೇ). ೧೯೨೯ರಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ “ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲಾತ್ಮಕ ಚಿತ್ರ” ಎಂಬ ವಿಶೇಷ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು (ಈ ಹೆಸರಿನ ಆಸ್ಕರ್ ಅನ್ನು ನೀಡಿದ್ದು ಇದೊಂದೇ ಬಾರಿ).
ಸನ್ರೈಸ್(೧೯೨೭) ಚಿತ್ರದ ಟ್ರೇಲರ್
“ಕಲಾತ್ಮಕ ಚಿತ್ರ“(ಮೂಲತಃ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ) ಎಂಬ ಯಾವುದೇ ಕಲ್ಪನೆ ಇಲ್ಲದ ಅಮೇರಿಕ, ತನ್ನದೇ ಆದ “ಆರ್ಟ್ ಹೌಸ್ ಸಿನೆಮಾ” ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು. ಇದು ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ “ವಿದೇಶಿ ಚಲನಚಿತ್ರ“ಕ್ಕೆ ಸಮಾನಾರ್ಥಕವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಸಿನೆಮಾಗಳ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಬಹಳ ಸೀಮಿತ ವಲಯಗಳಿಗೆ(“ಆರ್ಟ್ ಹೌಸ್” ಸಿನೆಮಾ ಮಂದಿರಗಳು) ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ವಿಧಾನವಾಗಿತ್ತು.
೪೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ “anti-Trust” ಕಾನೂನಿನಿಂದ ಹಳೆಯ “ಸ್ಟುಡಿಯೋ” ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಹೊರತಳ್ಳಲ್ಲಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ಅಮೇರಿಕಾದ ಚಿತ್ರೋದ್ಯಮ ೫೦ರ ದಶಕದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅವನತಿಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧದಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಮತ್ತು ಜಪಾನಿನ ಚಿತ್ರೋದ್ಯಮಗಳು ಪ್ರಬಲವಾಗಿದ್ದವು. ಇದು ಜಪಾನಿನಲ್ಲಿ ಕುರುಸೋವಾ ಮತ್ತು ಮಿಜೋಗುಚಿಯ ಕಾಲವಾಗಿತ್ತು. ಅಂತೆಯೇ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಡೆ ಸಿಕಾ, ಫೆಲಿನಿ, ಬರ್ಗ್ಮನ್ ಹಾಗೂ ಫ್ರೆಂಚ್ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಯೋರೋಪಿನ “ಹೊಸ ಅಲೆ“ಯ ಕಾಲವಾಗಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಆಸ್ಕರ್ನಲ್ಲಿ “ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಲನಚಿತ್ರ” ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿದ್ದು ಹಾನಿ ನಿಯಂತ್ರಣದ ತಂತ್ರವಷ್ಟೇ ಆಗಿತ್ತು. ವಿದೇಶಿ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ, ವಿದೇಶಿ ನಿರ್ದೇಶಕರಿಗೆ ಅವರ ಚಿತ್ರಗಳು ಕಲಾತ್ಮಕವೆನ್ನುತ್ತ ಸ್ತುತಿಮಾಡಿ ಅವರನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಅವಾರ್ಡ್ಗಳಿಂದ ಹಾಗೂ ಸಿನೆಮಾಗಳಿಂದ ದೂರವಿರಿಸುವುದು.
ಈ ತಂತ್ರ ಎಷ್ಟು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿತ್ತೆಂದು ಜಪಾನಿನ ಉದಾಹರಣೆಯಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಭಾಷೆಯ ಅಡೆತಡೆಯಿದ್ದರೂ ಜಪಾನೀ ಚಿತ್ರರಂಗ ಯುಎಸ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಒಳದಾರಿಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಕಾಡೆಮಿ ೧೯೫೧ ರಿಂದ ೧೯೫೫ರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜಪಾನೀ ಸಿನೆಮಾಗಳಿಗೆ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ ಮೂರು ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಆಸ್ಕರ್ಗಳನ್ನು ನೀಡಿತು. ೧೯೫೭ರಿಂದೀಚೆಗೆ ಜಪಾನ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆಂದು ಒಪ್ಪಿಸುತ್ತಲೇ ಇದ್ದರೂ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಂದಕ್ಕೆ ಆಸ್ಕರ್ ಸಿಗುವಂತಾಗಿದೆ(೨೦೦೮). ಕೆಲವು ಯುರೋಪಿಯನ್ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಈ ತರಹದ ಅವಾರ್ಡ್ಗಳ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯೊಡನೆಯೇ ಅಸಡ್ಡೆ ಹೊಂದಿ; ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಫ್ರೆಂಚ್ ‘ಹೊಸ ಅಲೆ‘ಯ ಸಿನೆಮಾಗಳು, ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆಂದು ಒಪ್ಪಿಸಲೇ ಇಲ್ಲ.
ನಾಮಿನೇಷನ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಪಾರದರ್ಶಕವಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಸಿನೆಮಾಗಳು ಕಲಾತ್ಮಕ ಪ್ರಶಂಸೆಯಷ್ಟೇ ರಾಜಕೀಯ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಿದರೂ, ಈ ರೀತಿ ಆಸ್ಕರ್ನಲ್ಲಿ ಬದಿಗೊತ್ತಲ್ಪಟ್ಟಿರುವಂತಹ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಾಮಿನೇಟ್ ಆಗುವುದರಿಂದ ಸಿನೆಮಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರನ್ನು ತಲುಪತ್ತದೇನೆಂದೆಲ್ಲ. ಸಿನೆಮಾದ ಗಳಿಕೆಯ ಮೇಲೂ ಪರಿಣಾಮವೇನಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟರೂ ನಾಮಿನೇಟ್ ಆಗದಿರುವುದು ‘ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ’ವಾಗಿ ಸಿನೆಮಾವನ್ನು ಕೆಳತಳ್ಳುವ ಪರಿಣಾಮಕಾರೀ ವಿಧಾನ. ಅಮೇರಿಕನ್ನರು ರನ್ನರ್ ಅಪ್ಗಳಿಗೆ ಹೇಳುವಂತೆ “close…but no cigar”. ಇದು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನನ್ನು ಬಿ.ಎ(ಫೇಲ್) ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಂತೆ.
೨೦೧೭ರಲ್ಲಿ ವಿಸಾರಣೈ ಭಾರತದ ಸಲ್ಲಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು ಆದರೆ ನಾಮಿನೇಟ್ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ನಿರ್ದೇಶಕ/ನಿರ್ಮಾಪಕ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ನಟ/ನಿರ್ದೇಶಕ ಕಮಲ ಹಾಸನ್ ಅವರ ಪಸಿದ್ಧಿ ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೇರಿದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹಲವು ತಮಿಳು ಸಿನಿಮಾಗಳನ್ನು ಭಾರತ ಸಲ್ಲಿಸಿದೆ ಆದರೆ ಯಾವುದೂ ನಾಮಿನೇಟ್ ಆಗಲಿಲ್ಲ. ಇಷ್ಟೇ ಅಯಶಸ್ಸಿನೊಂದಿಗೆ, ಸಿಂಪಡನೆಯೆಂಬಂತೆ ಆಗೀಗ ಬೇರೆ ಭಾಷೆಯ(ಬೆಂಗಾಲಿ, ಮರಾಠಿ, ಮಲಯಾಳಂ ಹಾಗೂ ಗುಜರಾತಿ ಕೂಡ) ಸಿನೆಮಾಗಳನ್ನೂ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಮುನ್ನ ವಿಮರ್ಶಿಸಿರುವ ‘ಕೋರ್ಟ್’ ಕೂಡ ಮತ್ತೊಂದು ನಾಮಿನೇಟ್ ಆಗದ ಭಾರತೀಯ ಸಲ್ಲಿಕೆ(೨೦೧೫).
ಇದಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಹಲವು ಸಾಧಾರಣ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು, ಬಹುಶಃ ಅವು ಸೂಕ್ತ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ‘ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿತ’ ಎಂದೇನೋ ಅಂದುಕೊಂಡು, ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಹೇಳಬೇಕಾದರೆ, ಚಿತ್ರೋತ್ಸವದ ಸಿನೆಮಾಗಳಂತೆಯೇ ಆಸ್ಕರ್ ಸಲ್ಲಿಕೆ ನಮಗೆ ಸಿನೆಮಾದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಕುರಿತು ಏನನ್ನೂ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ನಾಮಿನೇಶನ್ ಆಗಿರುವುದೋ ಎಂಬುದು ಕೂಡ ನಮಗೆ ಮಹತ್ವದ್ದೇನನ್ನೂ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆಯಷ್ಟೇ ತಿಳಿಸಬಲ್ಲದು. ಇಷ್ಟು ಹೇಳಿ ನಾನು ಯಾವುದೇ ಪೂರ್ವಗ್ರಹವಿಲ್ಲದೇ ಭಾರತದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಸಲ್ಲಿಕೆಯಾದ ತಮಿಳು ನಿರ್ದೇಶಕ ವೆಟ್ರಿಮಾರನ್ ಅವರ ವಿಸಾರಣೈ ಅನ್ನು ವಿಮರ್ಶಿಸ ಹೊರಡುತ್ತೇನೆ.
ಮುಂದೆ ವಿಮರ್ಶಿಸಲ್ಪಡಲಿರುವ ಸಿನೆಮಾಗಳು: ವಿಸಾರಣೈ (ವೆಟ್ರಿಮಾರನ್ ಅವರ ನಿರ್ದೇಶನದ ೨೦೧೫ರ ತಮಿಳು ಸಿನೆಮಾ) ಮತ್ತು ಆಡುಕಲಂ (ವೆಟ್ರಿಮಾರನ್ ಅವರ ನಿರ್ದೇಶನದ ೨೦೧೧ರ ತಮಿಳು ಸಿನೆಮಾ)
ಇಂಗ್ಲೀಷಿ ನಲ್ಲಿ ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ
ಅನುವಾದ : ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಹೆಗಡೆ
ಮೂಲತಃ ಶಿರಸಿಯವರಾದ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಹೆಗಡೆ ಈಗ ತಿರುವನಂತಪುರಂನಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಅನುಸಂಧಾನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ. ಆಗೀಗ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಬ್ಲಾಗಿಗ.
ಡೇವಿಡ್ ತನ್ನ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಈಗಾಗಲೇ ಸಂಶೋಧಕ, ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ, ಪತ್ರಕರ್ತ ಹೀಗೆ ಹಲವು ಪಾತ್ರಗಳನ್ನ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದರೂ ತನ್ನನ್ನು ‘ಆಲೋಚನೆಯ ಹುಳ’ (thinking reed) ಎಂದಷ್ಟೇ ಕರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಮೂಲತಃ ಇಂಗ್ಲೇಂಡಿನವರು. ಬದುಕಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗ ಕಳೆದದ್ದು ಫ್ರಾನ್ಸಿನಲ್ಲಿ. ಸದ್ಯ ಬೆಂಗಳೂರು ವಾಸಿ.